Εδώ, διακόπτουμε τη αφήγηση. Το τι σημαίνουν τα κλαμπ θα το καταλάβετε διαβάζοντας τη συνέχεια του κεφαλαίου.
Είδαμε ότι τα μέρη του λόγου είναι κατηγόριες λέξεων. Τις λέξεις αυτές θα τις συναντήσουμε μέσα σε ευρύτερες μονάδες λόγου: τις προτάσεις. Θα μπορούσαμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι μια πρόταση αποτελείται από λέξεις. Ας ελέγξουμε την ορθότητα αυτού του συμπεράσματος κάνοντας ένα μικρό πείραμα.
Μέσα στο πλαίσιο που ακολουθεί, καταγράψτε σε μία πρόταση κάτι που σκέφτεστε...
Αν ανατρέξετε στη διαδικασία που ακολουθήσατε, θα διαπιστώσετε ότι υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα στην προσπάθεια να σκεφτείτε τι θα γράψετε και στην αποτύπωση της πρότασης πάνω στο χαρτί.
1. Στην προσπάθεια να σκεφτείτε, η νοητική σας δραστηριότητα θα μπορούσε να παρομοιαστεί με ένα κύμα που διαδόθηκε ταχύτατα. Σχηματίσατε στον νου σας πολλές εικόνες --άλλες πολύ καθαρές και άλλες λιγότερο-- και επιλέξατε μία απ’ αυτές.
Είναι γεγονός ότι σκεφτήκατε πολύ περισσότερα απ’ αυτά που αποτυπώσατε στο κείμενό σας. Και το σημαντικότερο: καθώς σκεφτόσασταν, δεν αθροίζονταν λέξεις! Δεν λέγατε δηλαδή «τώρα θα προσθέσω τη λέξη χ, τώρα τη λέξη ψ» κτλ.
2. Στην αποτύπωση της πρότασης πάνω στο χαρτί, τοποθετήσατε τις λέξεις –από τα αριστερά προς τα δεξιά– τη μία δίπλα στην άλλη. Ακόμη και εδώ όμως δεν είχαν όλες οι λέξεις την ίδια «βαρύτητα». Για παράδειγμα, δεν προβληματιστήκατε για τα άρθρα που θα χρησιμοποιήσετε.
Τώρα, μπορούμε να επιστρέψουμε στο κλαμπ. Δείτε την παρέα στην αριστερή πλευρά της εικόνας: Συναντιέστε έξω από το κλαμπ.
Μπαίνοντας μέσα, σας υποδεικνύουν πού να καθίσετε. Κάθεστε λοιπόν όλοι μαζί και, πριν χορέψετε ,αρχίζετε να συζητάτε ανά δύο ή τρεις. Χωρίς να το συνειδητοποιείτε δημιουργούνται στην παρέα μικρές ομάδες.
Γίνονται όμως και εξαιρέσεις: Ένας επώνυμος κύριος ή μια επώνυμη κυρία, που θα "ανεβάσουν" το κύρος του κλαμπ, μπορούν να έχουν ένα τραπέζι μόνοι τους. Είναι βέβαιο ότι κάποια παρέα τούς περιμένει. Αυτές τις διακρίσεις βλέπετε, και «φορτώνετε».
Σκεφτείτε τώρα ότι η πρόταση μοιάζει με ένα κλαμπ --το πιο διάσημο.
Όχι της πόλης, αλλά της σκέψης μας. Καμιά λέξη δεν μπορεί να «μπει» στην πρόταση αν δεν… συνοδεύεται· αν δεν αποτελεί μέλος μιας μικρής ομάδας: της φράσης.
Και οι διακρίσεις που λέγαμε;
Υπάρχουν και «επώνυμες» κατηγορίες λέξεων. Λέξεις που μπορούν να μπουν στην πρόταση μόνες τους. Εκεί, κάποια άλλη παρέα-φράση θα τις περιμένει.
Υπομονή μέχρι την επόμενη ενότητα...
3. Κάποιες λέξεις αποτέλεσαν πυρήνες, γύρω από τους οποίους οργανώθηκαν όλες οι άλλες.
Αυτοί οι σχηματισμοί λέξεων γύρω από κάποιον πυρήνα ονομάζονται φράσεις.
Επομένως:
• Η πρόταση εκφράζει τον δυναμικό χαρακτήρα της σκέψης μας.
• Η πρόταση δεν είναι άθροισμα λέξεων.
• Τα συστατικά στοιχεία της πρότασης δεν είναι οι λέξεις, αλλά οι φράσεις.
Φράση ή λεκτικό σύνολο είναι μια ομάδα που περιέχει μία ή περισσότερες λέξεις, και αποτελεί συστατικό στοιχείο της πρότασης.
