Γράφουμε με κεφαλαίο

Σε ποιες λέξεις γράφουμε
κεφαλαίο το πρώτο γράμμα



Άνθρωποι


1. Τα ονόματα και τα επώνυμα των ανθρώπων


• Άρης Γιαβρής, Στέλλα Λεγάκη, Πέτρος, Αντώνης, Ειρήνη, Μαρία, Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Σωκράτης.

Αλλά με μικρό: Τα ονόματα των ανθρώπων, όταν λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί:

• ομηρικοί ήρωες, πλατωνικοί διάλογοι.
2. Τα ονόματα χωρών και γεωγραφικών όρων

• Έλληνας, Ελλάδα, Έλληνες Βολιώτες, Ροδίτες, Ιταλοί, Ιταλία, Γάλλοι.

Αλλά με μικρό: τα ονόματα χωρών ή τόπων, όταν λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί:

• κερκυραϊκή κουζίνα, ο έλληνας υπουργός, ελληνική γλώσσα.
3. Τα ονόματα πόλεων


• Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Πειραιάς.

Αλλά με μικρό: όταν λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί:

• πειραιώτικη γωνιά, αθηναϊκή νύχτα.
4. Τα ονόματα συνοικιών και γεωγραφικών τοποθεσιών

(ακόμη και όταν περιέχουν περισσότερες από μία λέξεις):

• Ακρόπολη, Πατήσια, Κυψέλη, Νέα Σμύρνη, Άνω Νέα Σμύρνη, Άνω Ηλιούπολη.
5. Η λέξη "οδός"

Όταν βρίσκεται μετά από το επίθετο που την προσδιορίζει και σποτελεί γεωγραφική περιοχή:

• Ιερά Οδός, Εγνατία Οδός.

Αλλά με μικρό: όταν προηγείται του ονόματος:

• οδός Σταδίου, οδός Πατησίων.
6. Τα ονόματα πλατειών


• πλατεία Ομονοίας, πλατεία Συντριβανίου, πλατεία Συντάγματος.
7. Τα απλά γεωγραφικά ονόματα


Απλό γεωγραφικό όνομα είναι το όνομα ενός βουνού, μιας λίμνης, ενός ποταμού κτλ.

• Όλυμπος, Μαραθώνας, Αχελώος
8. Τα σύνθετα γεωγραφικά ονόματα


Σύνθετο γεωγραφικό όνομα είναι το όνομα που συνοδεύεται από έναν γεωγραφικό όρο: Κασπία (όνομα) Θάλασσα (γεωγραφικός όρος).

Όταν ο γεωγραφικός όρος βρίσκεται πριν από το όνομα, και υπάρχει πιθανότητα να μη γίνει αντιληπτό ότι αναφερόμαστε σε γεωγραφική περιοχή, ο γεωγραφικός όρος γράφεται με κεφαλαίο:

• τα Λουτρά της Ωραίας Ελένης, Λόφος Αξιωματικών, Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.

Αν δεν υπάρχει πιθανότητα σύγχυσης, ο γεωγραφικός όρος γράφεται με μικρό γράμμα:

• ο ισθμός της Κορίνθου, η διώρυγα του Σουέζ, η έρημος Σαχάρα.

Όταν όμως χρησιμοποιούμε μόνο τον γεωγραφικό όρο, αυτός γράφεται με κεφαλαίο: ο Ισθμός.

Τόποι

9. Τα ονόματα των ουράνιων σωμάτων


Όταν αποτελούν επιστημονικούς όρους (για παράδειγμα, της Αστρονομίας):

• Η ακτίνα της Γης, η απόσταση της Γης από τη Σελήνη, η διάμετρος του Ήλιου.

Αλλά με μικρό σε όλες τις άλλες περιπτώσεις:

• Έχασε τη γη κάτω από τα πόδια του, προφυλάξου από τις ακτίνες του ήλιου.
10. Οι ονομασίες μαθημάτων, επιστημών, τεχνών


• Φυσική, Μαθηματικά, Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία, Αστρονομία, Πολιτική Οικονομία, Μουσική.

Αλλά με μικρό: σε όλες τις άλλες περιπτώσεις:

• Γνώρισε την ιστορία του τόπου σου, η ελληνική οικονομία.

Επιστήμες

11. Τα τακτικά αριθμητικά που συνοδεύουν ονόματα (ιστορικών) προσώπων ή γεγονότων


• Η Ελισάβετ η Α΄, ο Γεώργιος Β΄, ο Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Αλλά με μικρό, όταν οι ιστορικές περίοδοι έχουν θέση επιθετικού προσδιορισμού:

• μεσαιωνικός κόσμος, αναγεννησιακή ζωγραφική.
12. Τα ιστορικά γεγονότα, οι ιστορικές περίοδοι και οι όροι με σημαντικό ιστορικό-εθνικό περιεχόμενο.


• Μεσαίωνας, Αναγέννηση, Ελληνικός Διαφωτισμός, Μικρασιατική Καταστροφή, Βαλκανικοί Πόλεμοι, Ψυχρός Πόλεμος, Εθνικός Διχασμός, η Χάρτα του Ρήγα.

Ιστορία

13. Οι τίτλοι των έργων της λογοτεχνίας και της τέχνης


• η Οδύσσεια του Ομήρου, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι του Διονυσίου Σολωμού, η Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη, οι Δαιμονισμένοι του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι κτλ. Ο Παρθενώνας, το Κρυφό Σχολειό του Γκύζη, η Γκουέρνικα του Πικάσο.
14. Οι τίτλοι βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων, ταινιών


• Ανεμοδαρμένα Ύψη, Ο Ζητιάνος, Έγκλημα και Τιμωρία, Ζητήματα Νεοελληνικής Γλώσσας.

Στο πρώτο άρθρο ενός τίτλου το πρώτο γράμμα γράφεται με κεφαλαίο.

Γράφονται με μικρό γράμμα σε όλες τις άλλες περιπτώσεις.

Τίτλοι έργων

15. Τα ονόματα τόπων λατρείας


Οι λέξεις "Άγιος" και "Όσιος" γράφονται με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα όταν δηλώνουν συγκεκριμένο τοπωνύμιο, γεωγραφική περιοχή, κτίσμα, ή χώρο:

• ο ναός του Αγίου Γεωργίου, η Αγία Λαύρα (η μονή), ο Όσιος Λουκάς (η μονή), το Άγιον Όρος, ο Άγιος Νικόλαος (η πόλη της Κρήτης).

Οι λέξεις "άγιος" και "όσιος" γράφονται με μικρό το πρώτο γράμμα, όταν προσδιορίζουν το όνομα του αγίου: ο άγιος Νικόλαος, ο άγιος Γεράσιμος, ο άγιος Συμεών.

Λατρεία-Εκκλησία

16. Οι προσωνυμίες του αγίων


• Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος, Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
17. Τα ονόματα όλων των εορτών (χριστιανικών και μη)


•  Πόσχα, Χριστούγεννα, Ραμαζάνι, τα Ελευσίνια, τα Διονύσια, τα Ανθεστήρια, Δωδεκαήμερο.

Αλλά με μικρό γράφονται οι ονομασίες των θρησκειών, των δογμάτων, των αιρέσεων, και των πιστών ή των οπαδών τους: χριστιανισμός, ταοϊσμός, βουδισμός, χριστιανοί, χριστιανικός, μωαμεθανοί, ισλαμικός, ισλαμιστές, βουδιστές.
18. Οι επίσημες ονομασίες των κρατών


• Ελληνική Δημοκρατία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, Μεγάλη Βρετανία, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
19. Οι επωνυμίες εκπαιδευτικών και πνευματικών ιδρυμάτων


• Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ακαδημία, Ε΄ Λύκειο Πειραιώς, Σχολή Καλών Τεχνών, Ακαδημία Αθηνών, Γαλλική Ακαδημία, 
45ο Γυμνάσιο.
20. Τα θεσμικά και διοικητικά όργανα μιας χώρας


• Η Κάτω Βουλή, η Βουλή των Λόρδων, η Βουλή των Κοινοτήτων, το Υπουργείο Εμπορίου, ο Άρειος Πάγος, το Συμβούλιο Επικρατείας, ο Δήμος Απολλωνίας.
21. Οι επωνυμίες εκκλησιών, εκκλησιαστικών θεσμών, ιδρυμάτων


• Η Ανατολική Εκκλησία, η Μητρόπολις της Θεσσαλονίκης, η Εκκλησία της Ρώμης, το Ισλάμ, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Ιερά Σύνοδος.

Αλλά με μικρό οι ονομασίες θρησκειών, δογμάτων, αιρέσεων:

• χριστιανισμός, βουδισμός, μωαμεθανισμός, προτεστάντες.
22. Οι τίτλοι προσώπων της εκκλησιαστικής ιεραρχίας


• Ο Μητροπολίτης Νικαίας, ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου, ο Πάπας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Αλλά με μικρό ο τίτλος, όταν συνοδεύεται από το όνομα του προσώπου.

• ο μητροπολίτης Νικαίας.
23. Οι ονομασίες των διεθνών οργανισμών


• Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, Ευρωπαϊκή Ένωση, Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
24. Οι επωνυμίες ιδρυμάτων και οργανισμών


• Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος, Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ολυμπιακή Αεροπορία, Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
25. Οι επωνυμίες οργανώσεων, ενώσεων και συλλόγων


• Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, Φιλολογικός Σύλλογος "Παρνασσός".
26. Η επίσημη επωνυμία των σωμάτων ασφαλείας και οι διοικητικές τους διαιρέσεις


• Πολεμική Αεροπορία, Ελληνικός Στρατός, Πολεμικό Ναυτικό, Ομάδα Υποβρύχιων Καταστροφών, Γ΄ Σώμα Στρατού, 64η Πτέρυγα Μάχης, το Πυροβολικό, Β΄ Τάγμα Ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού, Ελληνική Αστυνομία, Πυροσβεστικό Σώμα.

Αλλά με μικρό, όταν λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί ή αποτελούν απλά ουσιαστικά:

• βολές πυροβολικού, αστυνομικά οχήματα
27. Οι τίτλοι που συνοδεύουν δημόσια αξιώματα


• εξελέγη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

Αλλά με μικρό, όταν λειτουργούν ως προσδιορισμοί του ονόματος:

• η βασίλισσα Ελισάβετ.
28. Οι επωνυμίες των κομμάτων


• Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, Νέα Δημοκρατία, Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα,
Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
29. Οι επωνυμίες των τραπεζών


• Τράπεζα της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα.
30. Οι επωνυμίες αθλητικών ομάδων και συλλόγων


• Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως, Άρης, Ηρακλής.

Αλλά με μικρό οι επωνυμίες των φιλάθλων ή των οπαδών τους: ολυμπιακοί, παοκτζήδες, παναθηναϊκοί.

Θεσμοί-Οργανισμοί

31. Οι θεσμοθετημένες αθλητικές διοργανώσεις


• Ολυμπιακοί Αγώνες, ο Μαραθώνιος, Μεσογειακοί Αγώνες, Βαλκανικοί Αγώνες
M
M