--- Αυτή την έλλειψη την αναπληρώνει (λέμε) η φυσική νοημοσύνη του Έλληνα.
Κομπορρημοσύνη. Και προπάντων λάθος. Υποχρεωμένοι να μιλήσουν, οι μη ενήμεροι αναγκάζονται να ανευθυνολογούν. Έχουν λοιπόν εντελώς άδικο όσοι ισχυρίζονται ότι η επιπολαιότητα βρίσκεται στον εθνικό χαρακτήρα μας;
--- Μα διδάσκεται η αγάπη του βιβλίου; Έμφυτο δεν έχει μέσα του ο φιλαναγνώστης το πάθος του διαβάσματος;
Áò ôï áíáãíùñßóïõìå ìå èÜññïò. Äåí äéäÜóêïõìå ôá ðáéäéÜ ôùí ó÷ïëåßùí ìáò ðþò íá ÷ñçóéìïðïéïýí êáé ðþò íá áãáðïýí áõôÞ ôç èáõìÜóéá ðçãÞ ðëçñïöïñéþí: ôï âéâëßï. Ôïýôï Ý÷åé ðïëëÝò êáé ðïëý äõóÜñåóôåò óõíÝðåéåò, êáé óôïõ êáèåíüò ôç æùÞ, êáé ãåíéêüôåñá óôïí åèíéêü ìáò ÷áñáêôÞñá.
¸÷åé óôáôéóôéêÜ äéáðéóôùèåß üôé áðü üëïõò ó÷åäüí ôïõò Åõñùðáúêïýò ëáïýò
ïé ÍåïÝëëçíåò äéáâÜæïõí ôá ëéãüôåñá âéâëßá.
Áðüäåéîç: ðüóï áñéèìçôéêÜ ðåñéïñéóìÝíç åßíáé óôïí ôüðï ìáò ç êõêëïöïñßá êáé ôùí ðéï åðéôõ÷çìÝíùí âéâëßùí. Êáé öõóéêü åßíáé, áöïý äåí äéáâÜæïõìå ðïëëÜ,
íá åßìáóôå êáé ëéãüôåñï áðü ôïýò Üëëïõò ëáïýò åíçìåñùìÝíïé óôá èÝìáôá (áêüìá êáé ôá ðéï óïâáñÜ) ðïõ óõæçôïýìå.
Το πάθος ίσως ναι· η έξη όμως να διαβάζει κανείς (και να αγοράζει ή να δανείζεται) βιβλία αποκτάται --όταν, από τις μικρές κιόλας τάξεις του σχολείου, αντιληφθεί
ο μαθητής πόσο χρήσιμο είναι το βιβλίο ως πηγή πληροφοριών. Και προπάντων όταν διδαχτεί πώς να το χρησιμοποιεί.
Σε άλλες, προχωρημένες στον πολιτισμό χώρες, η τέχνη να μελετά (όχι απλώς να «διαβάζει») κανείς ένα βιβλίο και να το χρησιμοποιεί ανάλογα με το περιεχόμενό του και με τις δικές του προθέσεις, διδάσκεται και ασκείται συστηματικά.
Ο νέος καθοδηγείται πώς να διαβάζει με το μολύβι στο χέρι, για να υπογραμμίζει τα σπουδαιότερα, να σημειώνει στα περιθώρια (ή στις λευκές σελίδες του εσώφυλλου) σύντομα ή συμβολικά τα σχόλιά του. Ιδού τι πρέπει να διδάξει ο δάσκαλος στους μαθητές του, ώστε να τους γυμνάσει να εκτελούν το έργο με χαρά.
Η εργασία αυτή θα έχει θετικά αποτελέσματα με δύο προϋποθέσεις:
α. Θα γυμναστούν οι μαθητές με συνεχείς ασκήσεις πώς να βρίσκουν και να ξεχωρίζουν μέσα σ’ ένα πλατύ κείμενο τα κυρία σημεία από τα δευτερεύοντα, τη θέση που υποστηρίζει ο συγγραφέας, στην πυκνή μορφή της, από τις λεπτομέρειες και τις άλλες αναπτύξεις της που πιάνουν τον περισσότερο χώρο.
Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.
Για να το καταφέρουν τα παιδιά, πρέπει να μπορούν να εισχωρούν, πίσω από την επιφάνεια των γραφομένων, στο βάθος του νοήματος, στην πεμπτουσία του.
Ο καλύτερος τρόπος να το μάθουν είναι τακτικά να ζητεί ο δάσκαλος να εκθέτουν (προφορικά και γραπτά) με μεγάλη συντομία αυτό που διάβασαν μέσα σε πολλές σελίδες, συμπυκνώνοντας σε λίγες φράσεις το νόημά του.
Λαμπρή άσκηση λογική και φραστική συγχρόνως.
β. Θα καθιερώσεις μέσα στο πρόγραμμα της εβδομάδας μια τουλάχιστον ώρα σε τακτήν ήμερα, όπου όσοι μαθητές διάβασαν εκείνο τον καιρό ένα ενδιαφέρον βιβλίο (εξωσχολική κατά προτίμηση) θα εκθέσουν στην τάξη περιληπτικά τις κεντρικές ιδέες του διαβάζοντας τις προσωπικές τους σημειώσεις κατά τη μελέτη του.
Έτσι όχι μόνο θα αξιοποιηθεί και θα εκτιμηθεί ο κόπος τους, αλλά και
θα παρακινηθούν οι άλλοι να προμηθευτούν (ή να δανειστούν) το παρουσιαζόμενο βιβλίο και να μιμηθούν το παράδειγμα των μελετηρών συναδέλφων τους.
Περιττό να προσθέσω ότι οι ανακοινώσεις αυτές θα δώσουν στην τάξη την ευκαιρία να συζητήσει ενδιαφέροντα θέματα και θα βοηθήσουν να πλουτίσει τη βιβλιοθήκη του σχολείου με δοκιμασμένης αξίας βιβλία.
Αποθησαύριση του υλικού: Η πληροφορία
Ε. Π. Παπανούτσος
