Οι δευτερεύουσες
επιρρηματικές προτάσεις

Επιρρηματικές είναι οι Δευτερεύουσες προτάσεις που προσδιορίζουν τις Κύριες με τον ίδιο τρόπο που το επίρρημα προσδιορίζει το ρήμα.

Όταν λέμε ότι οι επιρρηματικές προτάσεις «συμπεριφέρονται» όπως τα επιρρήματα, εννούμε ότι διαμορφώνουν το "σκηνικό", το πλαίσιο, μέσα στο οποίο εκτυλίσσεται η δραστηριότητα ή η κατάσταση που περιγράφει η Κύρια πρόταση.
Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις

1. Οι Χρονικές προτάσεις




Οι Χρονικές προτάσεις παρουσιάζουν τη χρονική στιγμή ενός γεγονότος σε σχέση με το γεγονός που περιγράφει το ρήμα της  Κύριας πρότασης.
Παραδείγματα

• Όταν εσύ πήγαινες στο σπίτι, εγώ έφευγα για το σχολείο.
• Εκεί που συζητούσαμε ήρεμα, ακούσαμε έναν δυνατό κρότο.
• Συνελήφθη Μαυροβούνιος με εκρηκτικά ενώ πήγαινε «να δει τον Πύργο του Άιφελ»!
• Τον πιάνει ταχυκαρδία μόλις πιει δύο γουλιές γαλλικό καφέ.
• Ένα αυτοκινητικό που δίνει στον οδηγό τη δυνατότητα να μην αποσπάται η προσοχή του από τον δρόμο ενόσω χειρίζεται την οθόνη πλοήγησης.
• Ο Εμπολα ανιχνεύθηκε σε νεκρό, λίγες ώρες αφότου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε το τέλος της επιδημίας
• Η Boeing είχε διευκρινίσει ότι απαιτούνται «πολλά βήματα» προτού αποφασίσει να προβεί στην πώληση των αεροπλάνων.
• Το έργο του Μίλερ δεν ανέβηκε ποτέ στο θέατρο και περιέπεσε στη λήθη, ωσότου ενδιαφέρθηκε γι’ αυτό ο σκηνοθέτης Σον Τέρνερ.
• «Δεν θα φάμε ώσπου να ανοίξουν τα σύνορα».
• Μεξικό: Δήμαρχος δολοφονήθηκε μία μέρα αφού ανέλαβε καθήκοντα.

2. Οι Αιτιολογικές προτάσεις




Οι Αιτιολογικές προτάσεις παρουσιάζουν την αιτία από την οποία προκύπτει το γεγονός που περιγράφεται με το ρήμα της  Κύριας πρότασης, ή τον λόγο (την υποστήριξη) μιας γνώμης που διατυπώνεται στην Κύρια πρόταση.

Παραδείγματα


• Έφαγα το μήλο επειδή πεινούσα.
• Φοβάμαι που δεν τηλεφώνησε ακόμη η Μαρία.
• Ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός, αφού στον διαγωνισμό του περιοδικού «Δομές» υποβλήθηκαν 152 υλοποιημένα έργα που εκπονήθηκαν από 400 αρχιτέκτονες.
• Τα ΕΛ.ΤΑ. αποτελούν μεν Ανώνυμη Εταιρεία, διατηρούν ωστόσο δημόσιο χαρακτήρα, καθόσον κύριος μέτοχός τους είναι το ελληνικό δημόσιο.
• Μια και ήρθαμε έως εδώ, πάμε να πιούμε ένα καφέ.
• Ένιωθε τις πλαστικές σακούλες να κόβουν τα δάχτυλά του, καθότι ήταν γεμάτες με τρόφιμα.

3. Οι Αποτελεσματικές προτάσεις




Οι Αποτελεσματικές προτάσεις παρουσιάζουν το αποτέλεσμα ενός γεγονότος που περιγράφει το ρήμα της  Κύριας πρότασης.

Παραδείγματα


• Περάσαμε τόσο καλά στη Σέριφο, που θα πάμε και του χρόνου.
• Το Ασφαλιστικό έχει λάβει σήμερα τόσο τραγικές διαστάσεις, ώστε δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από μία πολιτική δύναμη μεμονωμένα.
• Έτσι που γράφεις, δεν διαβάζεται το κείμενό σου.
Να θυμάστε τη διαφορά Συμπερασματικών και Αποτελεσματικών προτάσεων.

4. Οι Τελικές προτάσεις




Οι Τελικές προτάσεις παρουσιάζουν τον σκοπό που επιδιώκει να πετύχει το πρόσωπο που δρα στην Κύρια πρόταση.

Παραδείγματα


• Έρχομαι να μιλήσουμε.
• Όσοι οδηγοί δεν έχουν περάσει από έλεγχο KTEO τα οχήματά τους, θα πρέπει να σπεύσουν άμεσα, μέχρι το τέλος του 2015 για να μην πληρώσουν πρόστιμο 150 ευρώ.
• Να πάψουν οι Ευρωπαίοι να καλύπτουν τρομοκράτες, ώστε να γυρίσουν οι Σύροι στην πατρίδα τους.

5. Οι Υποθετικές προτάσεις




Οι Υποθετικές προτάσεις παρουσιάζουν τις συνθήκες που απαιτούνται ή θα έπρεπε να υπάρχουν για να επιβεβαιωθεί το γεγονός που περιγράφει το ρήμα της  Κύριας πρότασης.

Παραδείγματα


• Αν την αγαπούσε, δεν θα έφευγε μακριά της.
• Εάν στην καθημερινότητα των Ευρωπαίων δεν επικρατούν οι αξίες του ανθρώπου, (τότε) το παιχνίδι της ειρήνης και της ισότητας έχει χαθεί για τους λαούς.
• Οι αγρότες αποφάσισαν να αποχωρήσουν προειδοποιώντας την κυβέρνηση ότι θα τους βρει μπροστά της εφόσον δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της.
• Έτσι και γελάσει κανείς με την ιστορία μου, θα θυμώσω.
• Άμα κάνει ο καθένας τη δουλειά του σωστά, νομίζω τα πράγματα θα φτιάξουν.

6. Οι Εναντιωματικές προτάσεις



Οι Εναντιωματικές προτάσεις παρουσιάζουν:

1. Την έλλειψη συμβατότητας ενός γεγονότος ή μιας κατάστασης με το γεγονός που περιγράφει το ρήμα της Κύριας πρότασης.
2. Ένα ασυνήθιστο ή απρόβλεπτο γεγονός συγκριτικά με αυτό που περιγράφει το ρήμα της Κύριας πρότασης.
• Αν και γνωρίζονταν πολλά χρόνια, δεν είχαν ανταλλάξει ούτε μια καλημέρα.
• Οι Αθηναίοι ξεχύθηκαν στους δρόμους παρά τη δυνατή βροχή.
• Παρά την εξωστρέφειά του, ήταν άνθρωπος μελαγχολικός.
• Παρά τις προσπάθειές του, δεν κατάφερε ποτέ να αναγνωριστεί
• Τα περισσότερα είδη ζώων δεν υιοθετούν τα φιλιά ως έκφραση ερωτικής τρυφερότητας ή γονεϊκής στοργής, μολονότι διαθέτουν πιθανά ανάλογα αισθήματα.
• Μολονότι η παραγωγή της Νοτίου Αφρικής απέχει από αυτή των γαλλικών κρασιών, οι οινοπαραγωγοί της Νοτίου Αφρικής βάλθηκαν να κατακτήσουν τις καρδιές των Κινέζων.
• Οι υπουργοί Εσωτερικών και Εξωτερικών της Αυστρίας καλούν αύριο σε νέα σύνοδο τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων για να συντονίσουν τη θέση τους αναφορικά με την προσφυγική κρίση, παρότι οι αρχηγοί της Ε.Ε. αποδοκίμασαν τις μονομερείς ενέργειες.
• Όσο κι αν προσπάθησα δεν βρήκα το τηλέφωνό μου.
• Η κυβέρνηση δεν θα μειώσει τις συντάξεις, ακόμη κι αν το ζητήσουν οι δανειστές.
Παραδείγματα

Οι Παραχωρητικές προτάσεις



Οι Παραχωρητικές προτάσεις παρουσιάζουν μια πραγματική ή δυνητική κατάσταση, απέναντι στην οποία εκφράζει υποχωρητική ή συμβιβαστική στάση το Υποκείμενο του ρήματος της Κύριας πρότασης.
Παραδείγματα


• Κι αν ακόμη διαφωνούσα, θα σε υποστήριζα στην προσπάθειά σου.
• Μη φωνάξετε, ακόμη κι αν σας φανεί ότι λέω κάτι υπερβολικό.
• Πρέπει να πάμε σε συμφωνία ακόμη και αν είναι επώδυνη.
• Πρέπει να πλουτίσεις τα γεύματά σου με φρούτα, ακόμη κι αν αισθάνεσαι ότι έχεις ήδη χορτάσει.

7. Οι Αναφορικές επιρρηματικές προτάσεις




Οι Αναφορικές (επιρρηματικές) προτάσεις παρουσιάζουν --χωρίς όμως να προσδιορίζουν με σαφήνεια-- τον χρόνο, τον τρόπο, το ποσό ή τον τόπο που περιγράφει το ρήμα της Κύριας πρότασης.

Οι Αναφορικές επιρρηματικές προτάσεις αρχίζουν με αναφορικά επιρρήματα.

Παραδείγματα


• Θα γυμνάζομαι όπως μου αρέσει.
• Πήγαινε όπου θέλεις.
• Θα διαβάζω όποτε έχω χρόνο.
Δείτε επίσης το διάγραμμα για τις Αναφορικές προτάσεις
M